Maljaars en Paas over 'Israël'

Toen ik in de zeventiger jaren als theologiestudent uitgesproken pro-Israël was - ook op theologische gronden -, werd die breed aangehangen Israëlvisie bestreden door de Neerlandicus Bram Maljaars in zijn boekje Niet allen Israël (1976). Achteraf moet ik vaststellen dat hij toen veel meer gelijk had dan ik. Van Maljaars verscheen onlangs een uitgebreidere studie: Heel Israël zal behouden worden (2015). Daarin toont hij aan, dat met de uitdrukking 'heel Israël' in Romeinen 11: 26 ("heel Israël zal gered worden") niet het nationale volk Israël bedoeld wordt, maar 'Israël' als de gemeenschap van christenen uit joodse èn niet-joodse (heidense) achtergrond. Romeinen 11: 26 kan daarom niet worden aangevoerd als sleuteltekst in veel pro-Israëltheologieën, die de staat Israël zien als een eerste vervulling van die belofte. Maljaars komt ook met de voor mij nieuwe these dat Paulus de christenen uit de heidenen ziet als de vervulling van oudtestamentische beloften voor Efraim, het verloren gegane tienstammenrijk. Ik kan zijn onderbouwing daarvan onvoldoende beoordelen, maar zijn andere argumentatielijnen zijn al sterk genoeg voor zijn interpretatie van 'heel Israël'.

Recente publicaties over deze thematiek van Maljaars' geestverwant Steven Paas heb ik hier eerder al ter sprake gebracht. Daar is een nieuw boek bijgekomen: Liefde voor Israël nader bekeken. Voor het evangelie zijn alle volken gelijk (2015). Maljaars en Paas zijn in hun schriftopvatting traditioneler dan ik, maar hun exegetische en theologische argumentatie vind ik op hoofdpunten overtuigend. Daarmee brengen ze belangrijke argumenten in tegen veel populaire Israëltheologie die om twee redenen heel schadelijk is: De overwaardering van Israël als etnisch volk doet afbreuk aan de centrale betekenis van Jezus Christus; bovendien leidt zulke Israëltheologie in de praktijk vaak tot de legitimatie van de onderdrukking door Israël van het Palestijnse volk.

Ik hoop van harte dat de publicaties van Maljaars en Paas in de toekomst eerlijker en zakelijker worden ontvangen - ook in orthodoxe kringen - dan tot op heden het geval is.